In de VS wordt Erin Morgensterns debuut de nieuwe 'Harry Potter’ genoemd en zijn de filmrechten verkocht aan de producent van de 'Twilight'-reeks: twee argumenten om als volwassene gillend weg te lopen van dit boek, zou je denken. Maar je kunt het ook anders bekijken: hoe een promopraatje een boek grondig de vernieling in kan prijzen, bijvoorbeeld.
Het verhaal laat zich kort samenvatten: twee oude, rivaliserende magiërs zetten ieder een hoogbegaafde en goed opgeleide leerling in voor een spel. Het decor is het Nachtcircus, Le Cirque des Rêves, dat voor een groot deel wordt opgebouwd, beïnvloed en onderhouden door de magische ingrepen van de twee spelers. Celia en Marco, als kinderen door hun leermeesters uitgekozen, kennen jarenlang de regels noch de inzet van het spel, en worden in de loop van de jaren verliefd op elkaar. Wanneer blijkt dat de krachtmeting pas stopt als een van hen beiden eraan sterft, proberen ze een manier te vinden om te ontsnappen aan hun verbond met het spel, zonder dat het circus en iedereen die er in leeft en werkt er mee aan ten onder gaan.
Het klinkt dunnetjes, en het verhaal en de dialogen kennen hier en daar wel een zwakker moment. Maar het is een goed boek, en een van de zeldzame die het magisch-realistische thema benadert op een elegante manier met volwassenen als doelpubliek. Het is bovendien een plezier om te lezen. Dat is vooral te danken aan de zeer sterk neergezette sfeer, en de knappe evocaties van de magische elementen. Die magie is overal aanwezig, maar op een realistische en heel verfijnde manier. Geen gezwaai met toverstokken, geen gevechten met draken. Magie wordt in dit verhaal voorgesteld als iets wat bijna iedereen kan leren, en waar sommige mensen een uitgesproken talent voor hebben – niet zo heel anders dan pakweg sport of muziek. En de manier waarop de magiërs ingrijpen in de werkelijkheid, is uiterst subtiel. Celia is de illusionist van het circus. Ze doet zich met andere woorden voor als een heel knappe goochelaar, terwijl haar kunsten écht zijn. Maar het is precies de bedoeling dat het publiek dit niet opmerkt. Op een gelijkaardige manier is Marco ertoe in staat mensen emotioneel te manipuleren en zelfs hele werelden te creëren die perfect echt aandoen. Dit roept vragen op over de ethiek van talenten en krachten, een heel universele vraag die het doorgaans flauwe niveau van flodderige toverspreuken ver overstijgt.
Het circus is de mooiste creatie van het boek. De zwart-witcontrasten (de enige themakleuren van zowel tenten, artiesten als accessoires), de nachtelijke voorstellingen, de terugkerende motieven als nacht, schaduwen, sterren en dromen en de manier waarop dit alles verweven zit in wat het publiek te zien krijgt, maken van het circus een heel bijzondere locatie. Zoals Claire Messud het in The Guardian stelde: ondanks haar prominente duisternis is dit een heel móóie wereld, wat zeldzaam is voor fictie. Het wervelende spel van kleuren, smaken en geuren trekt je moeiteloos dat universum binnen. De subtiele schoonheid ervan laat zich moeilijk beschrijven in een recensie, maar Morgenstern slaagt er wel in ze krachtig neer te zetten in haar boek — wellicht haar grootste verdienste. Voor wie dit maar een vage aanrader vindt: qua sfeer en visuele effecten mag je denken aan een kruising tussen Black Swan en The Prestige. En nu we toch weer bij films aangeland zijn, ik houd mijn hart vast voor wat die filmproducent ervan gaat maken. In tegenstelling tot het zo vaak (en terecht!) verguisde Twilight is dit verhaal wél goed geschreven. Dit is een mooi en subtiel boek dat zich niet zomaar laat vertalen naar een platte bioscoophit, toch niet als de makers het origineel trouw willen blijven. [Kirstin Vanlierde]

Eind negentiende eeuw. Bailey, een boerenzoon uit Massachusetts, raakt betrokken bij een geheinmzinnig circus. Het nachtcircus is een reizend circus vol illusionisten, acrobaten en twee echte magiërs (Celia en Marco) die tegen hun zin met elkaar in een wedstrijd verwikkeld zijn. Hun beider mentoren hebben het circus bedacht om een eeuwenoud spel met elkaar te spelen. Hoofdpersonen Celia en Marco worden echter verliefd op elkaar en zinnen op een manier om het spel te doorbreken zonder schadelijke effecten op iedereen die in het circus meereist. Erin Morgenstern zet een magische sfeer neer. Haar taalgebruik raakt aan alle zintuigen, ze schrijft zeer beeldend en kleurrijk. De lezer wordt een verhaal in gezogen vol mysterieuze gebeurtenissen en bijzondere personages. De liefdesgeschiedenis van Celia en Marco is op een ontzettend originele manier neergezet in dit intrigerende boek. De filmrechten zijn al verkocht. Kleine druk.